گاباپنتین (Gabapentin)

هشدار: احتمال ایجاد اختلال تنفسی (دپرسیون سیستم تنفسی) متعاقب مصرف این دارو در بیماران دارای سابقه اختلال تنفسی، نارسایی کلیوی، افراد مسن و یا استفاده همزمان با دارو‌های مضعف کننده سیستم عصبی مرکزی وجود دارد لذا تنظیم مقدار مصرفی در این بیماران ضروری می‌باشد.

همچنین با توجه به خطر سوء مصرف و وابستگی این دارو توصیه می‌شود قبل از تجویز، بیمار از نظر سابقه سوء مصرف دارو با دقت ارزیابی شود و نسبت به احتمال بروز خطرات بالقوه کشنده در صورت مصرف همزمان با الکل، داروهای مسکن مخدر و سایر داروهای مضعف کننده سیستم عصبی مرکزی به بیمار اطلاع‌رسانی گردد.

الف‌‌- داروی گاباپنتین چگونه اثر می‌کند؟

- مکانیسم دقیق داروی گاباپنتین ناشناخته است. این دارو به جایگاه خاصی در اعصاب قشر مغز متصل شده و با انتقال اسیدهای آمینه از طریق غشاء سلول تداخل می‌کند. این دارو ممکن است باعث افزایش آزادسازی GABA از محل غیر وزیکولی شود.

ب‌ - داروی گاباپنتین در چه مواردي استفاده مي‌شود؟

اين دارو براي درمان بيماري فعلي شما تجويز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه يا توصيه به ديگران جدا خودداري نماييد.

- درمان کمکی صرع پارشیال همراه با داروهای ضد تشنج دیگر

- درمان دردهای نورالژی (درد عصبی) پس از عفونت هرپسی و نوروپاتی

نکاتي که بايد قبل از مصرف داروی گاباپنتین به آن ها توجه نمود:

پ‌- در چه مواردي باید از مصرف گاباپنتین خودداری کرد؟

- در صورت وجود هرگونه حساسیت نسبت به داروی گاباپنتین و یا سایر اجزای تشکیل دهنده آن از مصرف این دارو خودداری نموده و با پزشک خود مشورت نمایید.

ت‌- ملاحظات مصرف داروی گاباپنتین در دوران بارداری و شيردهي چیست؟

- مصرف در بارداري:

سازمان غذا و داروي ايالات متحده (FDA) مصرف اين دارو را در حاملگي جزو گروه C قرار داده است، بدين معني که مطالعات انجام گرفته بر روي حيوانات آزمايشگاهي باردار حاکی از تاثير سوء بر روي جنين و ميزان باروري است، اما مطالعات کافي و کنترل شده در خصوص مصرف اين دارو در دوران بارداري در انسان وجود ندارد و یا مطالعات جامعی بر روی حيوانات آزمايشگاهي باردار موجود نیست. بنابراین مصرف اين دارو تنها در حالتي در بارداري مجاز است كه فواید استفاده از آن نسبت به خطرات ناشی از مصرف آن برتر باشد.

- مصرف در شيردهي:

از آنجايي كه اين دارو در شير مادر ترشح می‌شود، بنابر اين مصرف آن در دوران شيردهي تنها در حالتي مجاز است كه پزشك لزوم مصرف آن را تشخيص بدهد.

ث‌- مواردی را که قبل از مصرف گاباپنتین باید به پزشک خود اطلاع دهید، چیست؟

- اگر مبتلا به افسردگی و یا مشکلات خلقی می‌باشید،

- اگر مبتلا به دیابت شیرین (نوع 2) می‌باشید،

- اگر مبتلا به نارسایی کلیوی می‌باشید و یا تحت همودیالیز هستید،

- اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید،

- اگر در دوران شیردهی می‌باشید،

و هر گونه شرایط پزشکی دیگر را به پزشک خود اطلاع دهید.

ج‌- در صورت مصرف هم زمان چه داروهایی با داروی گاباپنتین، مطلع کردن پزشک مهم است؟

لطفا در صورت استفاده از هر نوع دارویی از جمله داروهای بدون نسخه و به ویژه مواردی که در زیر آمده است حتما پزشك و یا دکتر داروساز خود را مطلع نمایید.

- مصرف هم زمان اين دارو با داروهای آنتی‌اسید بايد با احتياط صورت گيرد زيرا فراهمی زیستی گاباپنتین را کاهش می‌دهد.

- مرفین جذب این دارو را افزایش داده و موجب تشدید اثرات مضعف CNS آن می‌شود.

- سايمتيدين

- ناپروکسن

- الکل

به بیماران توصیه می‌شود فهرستی از داروهایی که مصرف می‌کنند را همراه خود داشته باشند تا زمانی که یک داروی جدید را دریافت می‌کنند آن را به پزشک و یا دکتر داروساز خود نشان دهند.

چ‌- مقدار مصرف معمول داروی گاباپنتین چیست؟

مقدار مصرف هر دارو را پزشك معين مي‌نمايد. اما مقدار مصرف معمول دارو به شرح ذيل است:

- بیماران بالای 12 سال:

- درمان کمکی صرع پارشیال: ابتدا 900 میلی‌گرم در روز در 3 نوبت منقسم تجویز می‌شود. سپس مقدار مصرف بر اساس پاسخ بیمار به درمان به تدریج افزایش می‌یابد و معمولا مقدار 1800-900 میلی‌گرم در روز برای بیشتر بیماران موثر است. حداکثر مقدار تجویزی تا 3600 میلی‌گرم در روز می‌باشد. زمانی که دارو برای 3 بار در روز تجویز می‌شود توصیه می‌شود فاصله بین دو نوبت از مصرف 12 ساعت باشد.

توجه: مقدار تجویزی در افراد سالمند و بیماران دارای اختلال عملکرد کلیوی و یا تحت همودیالیز می‌باشند باید براساس عملکرد کلیه تنظیم گردد.

- درمان دردهای عصبی پس از عفونت هرپسی: روز اول مقدار 300 میلی‌گرم هنگام خواب، روز دوم 600 میلی‌گرم در روز در دو نوبت منقسم و روز سوم 900 میلی‌گرم در سه نوبت منقسم تجویز می‌شود و مقدار مصرف براساس پاسخ بیمار به درمان تا حداکثر1800 میلی‌گرم در روز قابل افزایش است.

-کودکان:

- درمان کمکی صرع پارشیال: در کودکان 3 تا 12 سال ابتدا به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار مقدار 15-10 میلی‌گرم روزانه محاسبه شده و در سه نوبت منقسم تجویز می‌شود. سپس با توجه به پاسخ بیمار به درمان مقدار مصرف تنظیم می‌گردد. بر همین اساس معمولا برای کودکان بالای 5 سال مقدار مصرف موثرmg/kg/day  35-25 در سه نوبت منقسم و برای کودکان 3 تا 4 سال نیز مقدار مصرف mg/kg/day 40 در سه نوبت منقسم می‌باشد.

توجه: تجویز داروی گاباپنتین در کودکان زیر 12 سال مبتلا به اختلال عملکرد کلیوی مطالعه نشده است.

نکات مهم در خصوص نحوه صحيح مصرف داروی گاباپنتین چیست؟

- دارو را به طور کامل بلعیده و از باز کردن کپسول و له کردن آن در دهان خودداری کنید.

- اين دارو را می‌توان همراه با غذا یا بدون آن مصرف نمود.

- دو ساعت قبل و یا بعد از مصرف این دارو از مصرف داروهایی که در درمان سوء هاضمه به کار می‌روند، خودداری نمایید.

-  به علت بروز تاری دید یا دوبینی، گیجی، خواب آلودگی، اختلالات فکری یا مهارت‌های حرکتی، از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، خودداری نمایید.

- دارو را در فواصل زماني منظم ميل نماييد.

- بدون دستور پزشک مصرف دارو را قطع نکنید. اگر دارو را به مدت چند روز مصرف نکردید قبل از مصرف مجدد با پزشک خود مشورت کنید.

در صورت فراموشي مصرف يک يا چند نوبت دارو چه باید کرد؟

در صورت فراموش كردن يك نوبت از مصرف دارو به محض به ياد آوردن آن را مصرف كنيد، اما اگر تقريبا زمان مصرف نوبت بعدي فرا رسيده است، از مصرف آن و يا از دو برابر كردن مقدار مصرف بعدي خودداري نماييد.

در صورت مصرف بيش از مقدار توصيه شده چه باید کرد؟

- در صورت مصرف اتفاقي بيش از مقدار توصيه شده سريعا به پزشك و يا مراكز درماني مراجعه نماييد.

ح‌- مهمترین و شایع‌ترین عوارض دارویی داروی گاباپنتین  چیست؟

هر دارو به موازات اثرات درماني ممكن است باعث بروز بعضي عوارض ناخواسته نيز شود، اگر چه همه اين عوارض در يك فرد ديده نمي‌شود. در صورت بروز عوارض زير یا هرگونه عارضه‌ای که در این برگه راهنما ذکر نشده است با پزشك يا دکتر داروساز خود مشورت نمایید.

خواب آلودگی، تاری دید یا دوبینی، گیجی، بی‌ثباتی عاطفی، افسردگی، تهوع و استفراغ، برونشیت، عفونت‌های ویروسی، تب، سرگیجه، خستگی، نیستاگموس، رینیت، لرزش، ضعف، سردرد، ادم محیطی، افزایش وزن، اسهال، یبوست و خشکی دهان.